ომის საინტერესო ეპიზოდებზე, კერძოდ ძაღლის ერთგულებაზე, ფრთოსანთა სიყვარულსა და დადუმებულ იარაღზე მოვუთხრობთ ამჯერად მკითხველს.

მამა უთუოდ დაბრუნდება
გულრიფშის ნავმისადგომთან ჩამომდგარმა უკრაინულმა ხომალდმა მშვიდობიანი მოსახლეობა უნდა გახიზნოს. ხომალდამდე, ზღვაში შეცურებული ძაღლიც აედევნება მათ... შემდეგ კი სამხედროფორმიანთან ერთად ჯერაც დაუცემელ ქალაქში ბრუნდება და სახლს ორიოდე დღე კიდევ უპატრონებს. ზღუდემორღვეულსა და დაუცველ სოხუმში ადვილად შემოდის მოწინააღმდეგე მხარე. გემის მისადგომებთან მოკლულ ჯარისკაცს სახლში მოასვენებენ თანამებრძოლები და სასწრაფოდ მიაბარებენ მიწას, - ქუჩის ბოლოს, ხის ძირში გაუთხრიან სამარეს. იმ დღიდან დაღუპულის ძაღლი ამ ხის ძირში დაიდებს ბინას. ფხოჭნის მიწას, საცოდავად წკავწკავებს, მაგრამ ომის ხმაურში იკარგება მისი ყმუილი.

სოხუმი ეცემა. მეხთატეხასა და ცეცხლის ალს ოთხფეხაც ვეღარ უძლებს და გზას დაადგება. ივლის ტყე-ტყე, ხან ზღვის სანაპიროთი და დაღლილ-დაქანცული მიადგება ენგურის ნაპირს. გაღმა პატრონის მამისეული სახლია, სადაც არდადეგებზე, ბავშვებთან ერთად ცუგაც მიჰყავდათ. ამ სოფლისკენ ეშურება, რომ პატრონის დაღუპვის ამბავი ჩაიტანოს.

მოხდება სასწაული და ენგურზე, ფონით გამობობღებული ცუგა, ზუგდიდთან მიმდებარე ერთ-ერთ სოფელში ნაცნობი სახლის ჭიშკართან აღმოჩნდება.
ენგურგაღმა, მამისეულ სახლში მის პატრონს ელიან! ქალაქში, ნაცნობ აფხაზთან შეფარებული ეგულებათ, ხან ტყვედ აყვანილად წარმოიდგენენ... სჯერათ, რომ სასწაულები ისევ ხდება, რომ ომიდან დიდი ხნის შემდეგაც ბრუნდებიან უგზო-უკვლოდ დაკარგულები...

ცუგას კი არავინ ელოდება. ომის ქარცეცხლში ჩაკარგული ჰგონიათ, ან სულაც მაწანწალად, ქუჩის ძაღლად ქცეული. ხანდახან ბავშვები გაიხსენებენ, თუ როგორ მისდევდა ზღვაში შეცურებულ ნავს, როგორ დაბრუნდა ჯარისკაცთან ერთად ალმოდებულ ქალაქში... აქ წყვეტენ ფიქრს.
მამა არ ჩანს!

...ჭიშკრის მომცრო კარს თათებით დაეკიდა. კარმა დაიჭრიალა. ცუგა ეზოში ვერავინ იცნო. გასაცოდავებულიყო, ფერდები ჩასცვენოდა. თავდახრილი მოდიოდა, თითქოს უმძიმსო აფხაზეთიდან ავის მაუწყებელი ამბის ჩამოტანა. ბავშვებს ფეხებში გაებლანდა და მოწყენილმა თავი მიწაზე დადო. იგუმანეს ბავშვებმა: ცოცხალი რომ იყოს მამა, ცუგა არ მიატოვებდაო...

აღარც ძაღლმა ისურვა პატრონის გარეშე სიცოცხლე. დილით ხის ძირში იპოვეს მკვდარი.

ფრთოსანთა სიყვარული
ამ უმშვენიერესი გრძნობის წინაშე არა მხოლოდ ადამიანები, არამედ ფრინველებიც ქედს იდრეკენ, მსხვერპლად ეწირებიან, თვითმკვლელობით ამთავრებენ სიცოცხლეს.

...ომია აფხაზეთში. სადემარკაციო ხაზი გუმისთაზე გადის. მდინარის აქეთ ქართული მხარე დგას, იქით - აფხაზური, რუსული "გრადებითა" და "ჰაუბიცებით". ჯავშანტექნიკა უმოწყალოდ ანგრევს და ასახიჩრებს ულამაზეს ქალაქს. კანტიკუნტად ისმის სროლის ხმა.

...აფხაზთა მხრიდან უცნაური ხმები გაისმა. ცაზე ყივილით გამოჩნდა გედების გუნდი, ქართველთა პოზიციებს გადაუარა და ზღვისკენ აიღო გეზი. ასე განმეორდა რამდენჯერმე. წუთით შეჩერდა ომი... ფრთაქათქათა გედების ულამაზესი აღლუმის წინაშე წუთით დადუმდნენ შემართული ტყვიამფრქვევები, მაგრამ პაუზა ხანმოკლე აღმოჩნდა. ისროდნენ ადამიანები, ესროდნენ ერთმანეთს და რა გასაკვირი იყო, სნაიპერის ტყვიას ულამაზესი ფრთოსანიც ამოეღო მიზანში.

იწივლა ტყვიამ! ფრთებმოცახცახე გედი დაბლა დაეშვა და უსიცოცხლოდ დაენარცხა მიწას. დამფრთხალმა გუნდმა ზღვის მხარეს მიაშურა... ერთადერთი გედის გარდა!.. იგი საცოდავად წრიალებდა, წრეს არტყამდა. შემდეგ კი... თავადაც შეიკეცა ფრთები და შურდულივით დაენარცხა მიწაზე.

თევზის კონსერვის გარდა არაფერი ჰქონდათ სამხედრო ნაწილში, მაინც არავის მოსვლია აზრად ულამაზესი ფრთოსანი ჯარისკაცის ულუფად ექცია.
მაშ, რატომ ესროლეს?

ომი იყო და ისროდნენ. ერთმანეთსაც ესროდა საუკუნეობით ძმობაგამოტარებული ქართველი და აფხაზი. ეს დარჩა გუმისთის სანაპიროს საუკუნო სირცხვილად და სინანულად. გედების სიყვარული კი... სხვა იყო! იგი ომიდან ამოჭრილ, უნაზეს ეპიზოდად შემორჩა აფხაზეთის ომიან ცას.
სვეტლანა კვიკვინია