ნადირობა

საქართველო, ტრადიციებით, წეს-ჩვეულებებით, მდიდარია. ნადირობაც არ გახლავთ გამონაკლისი ამ მხრივ. საქართველოში, ნადირობას დიდი ისტორია აქვს!  ადამიანისთვის ნადირობა, მომპოვებლობა, მისი გაჩენის დღიდან არის აქტუალური.  დღეს,  აღარ არსებობს, საჭიროება, ნადირობისა, როგორც საკვების მოპოვების ერთერთი საშუალებისა. აღარ არის საჭირო, “ნადირობა არსებობისთვის”!  მაგრამ ქართველი მამაკაცების უმეტესობას, საჭურველის და ნადირობის სიყვარული, მაინც აქვს გენში!  ოღონდ, ერთი ეგ არის, რომ ამ მამაკაცების უმეტესობის, ეს “სიყვარული” მახინჯი ფორმით არის გამოვლენილ-გამოხატული!  ანუ, ნადირობა, მათთვის ერთერთი, დროის მოსაკლავი, საქმიანობაა! შეიძინა თოფი (საჭურველი) დაბორიალობს მინდორსა თუ ტყეში და როცა, სანადირო ფრინველს ვერ ნახავს, მაშინ ნებისმიერ ფრინველს ესვრის! რადგან ჰგონია, რომ “ნამდვილი მონადირე და ნადირობა” აუცილებლად, თოფის ბათქაბუთქს ნიშნავს!   დღეს, ამ მხრივ ძალზედ ცუდი სიტუაციაა საქართველოში! არ არსებობს, სამონადირეო კანონმდებლობა! არ არსებობს, არანაირი მაკონტროლებელი “ინსტიტუტი”!  მართვის მოწმობის საფუძველზე, ნებისმიერს შეუძლია მონადირე დაარქვას მის თავს! ასევე არ არსებობს, პროფესიონალი და მცოდნე კადრები “გარემოს დამცველების” (მცოდნე კადრი იმდენად მცირეა, რომ ისინი ვერ ქმნიან ამინდს და შესაბამისად უცოდინარობა ზეიმობს!)  ამ, ბოლო წლებში ძალიან მომრავლდნენ, “არამკითხე, უწიგნური გარემოს დამცველები”!   მოკლედ, არსად არ არის ასეთი, აწეწილი და მიგდებულ-მივიწყებული, ნადირობა და ბუნება, როგორც საქართველოშია!           

მონადირეთა, კლუბები და “გაერთიანებები”, ცდილობენ, სიტუაციის გამოსწორებას, უწევენ პროპაგანადას, სწორ და კულტურულ ნადირობას! ცდილობენ, ებრძოლონ ბრაკონიერობას! ცდილობენ ხმა მიაწვდინონ და რამე ჭკვიანური შეაგნებინონ, იმათ, ვისაც პირდაპირ ევალება ფლორა-ფაუნის დაცვა, მაგრამ “ძაღლი ყეფს და ქარავანი მიდის”!  დღეს, აღარ არსებობს, სხვაობა, მონადირესა და ბრაკონიერს შორის! რაც, არ უნდა კარგი და პატიოსანი მონადირეები ვიყოთ, ვიღაცა “არამკითხე, ფუტურისტი, ბუნების დამცველი” მაინც მკვლელებად და არაადამიანებად გვრაცხავს!  გუშინდელი მემწვანილე, დღეს, ნაკრძალის დირექტორია. ან, გარემოს დაცვა აბარია!  და წარმოდგენა არ აქვს, რას ნიშნავს ეს სიტყვები : “  Охотоведение, наука об основах и методах ведения охотничьего хозяйства, позволяющих рационально использовать охотничью фауну.” არც, ეს სიტყვა, სმენია ოდესმე:  “ნადირობათმცოდნე”!!!

კარგი. ამათ თავი დავანებოთ და იმაზე ვისაუბროთ, თუ როგორი იყო საქართველოში ნადირობა და რას წარმოადგენდა ის, ანუ რამხელა მნიშვნელობის იყო.  ძველ საქართველოში მონადირეობა გამოირჩეოდა მრავალფეროვნებით, ეყრდნობოდა ხანგრძლივ ტრადიციებს და შესაბამისად, მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა სამეურნეო და ეკონომიკურ საქმიანობაში.
ნადირობას, გარდა სამეურნეო დანიშნულებისა და გართობისა, სამხედრო წვრთნის, მოლაშქრეთა სამხედრო ვარჯიშის მნიშვნელობაც ენიჭებოდა. ივანე ჯავახიშვილის დასკვნით, ნადირობას "მარტო კერძო გართობის თვისება არ ჰქონდა, არამედ სამხედრო ვარჯიშის მაგიერი იყო".
ფეოდალურ საქართველოში ნადირობა იყო ფიზიკური აღზრდის ერთ-ერთი ხალხური საშუალება და ლაშქრის წვრთნის, სამხედრო მზადყოფნისა და მასობრივი შემოწმების ფორმაც. იმდროინდელი გლეხობისათვის ლაშქარ-ნადირობა ფეოდალური ბეგარის ერთ-ერთი სავალდებულო სახეობა იყო. სამეფო კარზე არსებობდა სამონადირეო უწყება, რომელსაც მონადირეთუხუცესი, შემდეგ კი ბაზიერთუხუცესი ხელმძღვანელობდა. მას ემორჩილებოდა „ჯელგის კაცი“, „მრეკალი“, „მესახუნდრე“, ბაზიერი, მეჯინიბეები, ტყეთა და ველთა სამეფო სანადიროთა მცველები და სხვა. განსაკუთრებული ზეიმით სრულდებოდა სამეფო ნადირობა, რომელიც ქართული საახალწლო რიტუალის ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი იყო სამეფო კარზე. ნადირობის ხალხური ტრადიციები საქართველოში, ეთნოგრაფიული მონაცემებით, ყველაზე უკეთ შემონახული იყო მთიანეთში. ჯგუფური ნადირობის ფორმებიდან აქ გავრცელებული ყოფილა მორეკვით ნადირობა (უმთავრესად ტყის ნადირზე), მოჭირვით ნადირობა (ნადირის სავალი ბილიკების გადაჭრა და სახუნდარში ჩასაფრება უპირატესად კლდის ნადირზე), ნადირის კვალში ჩადგომა (ბუჩქნარისა და ველის ნადირზე).
გარდა ამისა, რამდენი რამ უკავშირდება ნადირობას, საქართველოს ისტორიიდან.

ფარნავაზისგან, ნადირობისას განძის პოვნა! შემთხვევა, რომელმაც საქართველოს სახელმწიფოებრიობას ჩაუყარა საფუძველი.   თუნდაც მირიან მეფის, ნადირობისას, მზის დაბნელება და მეფის სასწაულებრივი მოქცევა.  ან, ბეთანია, რომელიც XIX საუკუნის დასასრულამდე ყველასაგან მივიწყებულ, საუკუნოვან ნანგრევებსღა წარმოადგენდა, სანამ მიტოვებული ტაძარი ნადირობისას შემთხვევით აღმოაჩინა გრიგოლ ორბელიანმა. სწორედ ამ საზარელი ათეისტური ქარიშხლის წინ იწყებს აღორძინებას და ამიერიდან იგი მოქმედი მონასტერი ხდება.  ასეთი მაგალითების მოყვანა, უამრავისა შეიძლება!
ვაჟა ფშაველა. ბუნების მგოსანს, პოეტს და გენიოსს რომ ვუწოდებთ, გატაცებული მონადირე გახლდათ!  შვლის ნუკრის ნაამბობიც, ნადირობისას არის “ჩასახული”!  ვაჟას, რომელსაც საოცრად ესმოდა ბუნების და საოცრად უყვარდა ბუნება, “ხმელი წიფელიც და საბრალო იაც” ამ კაცს, შეეძლო ასე ყვარებოდა ბუნება და ამასთან ერთად ყოფილიყო მონადირე! ანუ, ყვარებოდა თოფ-იარაღიც და ნადირობაც! უყვარდა მეძებარიც და დაგეშილი, მტაცებელი ფრინველიც! 
რამოდენიმე, ცნობილი მონადირე:  ვაჟა ფშაველა, ვანო სარაჯიშვილი, რევაზ ლაღიძე, პაოლო იაშვილი, რევაზ ინანიშვილი, ნიკო კეცხოველი. აი, ეს ადამიანები ნადირობდნენ! ახლა კი თქვას რომელიმე “ჭკვიანმა” რომ ისინი მკვლელები იყვნენ!
მოკლედ, საქართველოში ნადირობა მუდამ არსებობდა და მუდამ იარსებებს! მუდამ არსებობდნენ ბრაკონიერები და არაკაცები! ასევე მუდამ არსებობდნენ, ნამდვილი მონადირეები და სამშობლოს, ფლორა-ფაუნაზე ფანატიკურად შეყვარებული ადამიანები!   მთავარია, ბრაკონიერი, მონადირისგან გავმიჯნოთ და ყველას, შესაბამისი სახელი დავარქვათ! მონადირესაც და არამონადირესაც, ბუნების დამცველსაც და “ჭკუათხელ არამკითხესაც”!
თორემ, როდის იყო,  სიყვარულით ნაკეთებ, ნაფერებ საქმეს ცუდი შედეგი მოჰყოლოდეს?.  ბავშვი, შვილი, დამწყები და ზოგადად მომავალი თაობა, ავღზარდოთ სწორად. ჩავუნერგოთ სამშობლოს ბუნების სიყვარული! ავუხსნათ და ვასწავლოთ, რომ ეს, ჭალა, მდინარე, მინდორი, ტყე და მთა, მისია და მისი მომავლის და რომ მხოლოდ ის არის ამის, პატრონი და ქომაგი! აი, როცა ასე ავღზრდით მომავალს, მაშინ, ის ცუდი კაცი და ცუდი მონადირე დადგება????.
ნებისმიერ საქმეში, გულწრფელობაა მთავარი! ისე კაპიკია ყველაფერის ფასი!
მონადირე ვარ და მთელი გულით მიყვარს ჩემი სამშობლოს ფლორა-ფაუნა!
გრანტიჭამია, ფუტურისტი “გარემოს დამცველი” ჩემზე უკეთ ვერასდროს დაიცავს, ჩემი სამშობლოს ფლორა-ფაუნას! იმიტომ, რომ მე, ყოველგვარი გრანტ-ტრანშ-ხელფასის გარეშე მტკივა და მიყვარს ჩემი ბუნება!
რაც მთავარია, “აქა ვარ ჩემის თავითა,
გულითა გაუტეხელი,
მოუღალავი მკლავითა.
რაც უნდა ჭირი მომკერძო,
ბილწთ არ შავეკვრი ზავითა;
მცნებას ვერ შემაცვლევინებ
მოზღვავებულის ავითა!..
განა მარტო ვარ ამქვეყნად,
სხვაც მრავალია ჩემფერა,”

ასეა. სხვაც მრავალია ჩემფერა. ბევრნი ვართ, ვისაც გულწრფელად გვიყვარს! ხვალ, უფრო მეტნი ვიქნებით, რადგან მომავალს ავღზრდით ისეთებად როგორებიც თავად ვართ!
“Wahlen Sie, um den Fall”

2014წ.