”ვული” ე. სეტონ-თომფსონი - სხვადასხვა წიგნები - წიგნები - სტატიები და ჟურნალები

განახლებული 6 თემა

ტყის ქათამზე ნადირობა

Marco-Poloპასუხების რაოდენობა: 4114

მტკვარზე თევზაობა

Shamanპასუხების რაოდენობა: 55

სასტენდო სროლა ...

akson777პასუხების რაოდენობა: 200

ბრეტონული ეპანიოლი ep...

gio90პასუხების რაოდენობა: 264

მწყერზე ნადირობა

Marco-Poloპასუხების რაოდენობა: 4148

მოსინის სნაიპერული შაშ...

gelka72პასუხების რაოდენობა: 33

პატარა ყვითელ ქოფაკს ვულის ეძახდნენ. რასაკვირველია, აუცილებე-

ლი არ არის, ყვითელ ქოფაკს სრულიად ყვითელი ბალანი ჰქონდეს. ქოფაკე-

ბი არ შეადგენენ ძაღლების ერთ გარკვეულ ჯიშს. არც ბუნებას გაუმეტებია

187მათთვის მაინცდამაინც გულუხვად ყვითელი საღებავი. ყოველი ქოფაკი

აერთიანებს ძაღლების ყველა ჯიშს. ასე რომ, ქოფაკი წარმოადგენს ყველა

ძაღლის კავშირს. თუმცა არც ერთ ჯიშს კი არ მიეკუთვნება. ამავე დროს თი-

თოეული ქოფაკი უფრო ძველი და უკეთესი ჯიშისაა, ვიდრე მისი რომელი-

მე არისტოკრატიული თანამოძმე. ვინაიდან ის ბუნების ცდაა, აღადგინოს

პირველყოფილი ტურა, ძაღლების მთელი მოდგმის წინაპარი.

მართლაც, ტურის მეცნიერული სახელწოდება «ჩანის აურეუს» «ყვითელ

ძაღლს» ნიშნავს და სხვას არაფერს. ბევრი საერთო დამახასიათებელი თვი-

სება აქვს ამ ცხოველსა და ქოფაკს. ეს მდაბიო ძაღლი მეტად გონიერი, აქტი-

ური და გამბედავია. გაცილებით უკეთ არის შეგუებული სიცოცხლისათვის

ბრძოლას, ვიდრე მისი სხვარომელიმე «სუფთა სისხლის» თანამოძმე.

სცადეთ და უკაცრიელ კუნძულზე დატოვეთ მწევარი, ბულდოგი და

ქოფაკი. რომელი მათგანი დაგხვდებათ ნახევარი წლის შემდეგ ცოცხალი

და საღსალამათი? ეჭვი არ არის, თქვენგან ათვალისწუნებული ქოფაკი. ის

არ არის მწევარივით ფეხმარდი, მაგრამ არც ფილტვებისა და კანის ავად-

მყოფობა დაჰყვება დაბადებით. ძალითა და თავზეხელაღებული გამბედაო-

ბით, რასაკვირველია, ბულდოგს ვერ შეედრება. მაგრამ მას ისეთი რამ აქვს,

რაც ათასჯერ უფრო ძვირფასია _ გონიერება. ჯანმრთელობა და გონიერება

ის თვისებებია, რომელთაც დიდი მნიშვნელობა აქვთ სიცოცხლისათვის

ბრძოლაში. ამიტომ, როცა ძაღლებს ადამიანის მფარველობა მოაკლდებათ

ხოლმე, ქოფაკების გარდა, ყველანი იხოცებიან.

ზოგიერთი ქოფაკი ძალიანა ჰგავს ტურას _ მასავით წვეტიანი, პარტყუ-

ნა ყურები აქვს. უფრთხილდით ასეთ ძაღლს! ასეთი ძაღლი ეშმაკი და გამ-

ბედავია და მგელივით იკბინება. მას თან დაჰყვება უცნაური სიველურე, რა-

მაც მკაცრი მოპყრობის, ანდა დიდი ხნის შიმშილის ზეგავლენით შეიძლება

უსაშინლესი გამცემლობა ჩაადენინოს. მიუხედავად იმ მშვენიერი თვისებე-

ბისა, რაც დამახასიათებელია ძაღლების მოდგმისათვის და რაც ძაღლისად-

მი ადამიანის სიყვარულის საფუძველს შეადგენს.

შორს, შოტლანდიის მთებში, _ ჩივიოტში დაიბადა პატარა ვული. ლეკ-

ვებიდან ორი ამოარჩიეს: მისი ძმა იმიტომ, რომ იმ უბნის საუკეთესო ძაღ-

ლსა ჰგავდა. და ვული იმიტომ, რომ ყვითელი, ფუმფულა და ყველაზე ლა-

მაზი იყო.

ადრინდელი პატარაობა ვულიმ გამოცდილი შოტლანდიური ქოფაკისა

და მოხუცი მწყემსის საზოგადოებაში გაატარა. ქოფაკმა შეასწავლა თავისი

ხელობა. მოხუციც ჭკუით თითქმის არ ჩამოუვარდებოდა მათ. ორი წელი

რომ შეუსრულდა, ვული უკვე სავსებით მოზრდილი ძაღლი იყო და კარგად

შეისწავლა ცხვრები. თავისი ფარის თითოეულ ბატკანს იცნობდა და პატ-

რონი, მოხუცი მწყემსი რობინი, ისე ენდობოდა მის მოსაზრებულობასა და

გონიერებას, ხშირად მთელ ღამეებს დუქანში ათენებდა. გაბურძგნილ სუ-

ლელ ცხვრებს კი ვულის ანაბარა ტოვებდა მთებში. ვულიმ გონივრული აღ-

ზრდა მიიღო, თვითონაც ძალიან ნიჭიერი ლეკვი იყო და ბრწყინვალე მომა-

ვალი ელოდა.

188ვულის ოდნავაც არ სძულდა თავცარიელი რობინი. მიუხედავად თავი-

სი უარყოფითი მხარეებისა და ლოთობისა, ვულის იშვიათად ექცეოდა სას-

ტიკად. ძაღლსაც ძალიან უყვარდა თავისი პატრონი. ქვეყნის ყველაზე დი-

დებულ და ბრძენ კაცშიც კი არგაცვლიდა.

ვულის ვერ წარმოედგინა, თუ რობინზე დიდებული კაცი შეიძლებოდა

ვინმე ყოფილიყო, მაშინ, როცა რობინის გონებრივ და ფიზიკურ შესაძლებ-

ლობას კვირაში ხუთ შილინგად განაგებდა ერთი არცთუ მაინცა და მაინც

შეძლებული მეწარმე-მესაქონლე, იმ ფარის ნამდვილი პატრონი, რომელსაც

ვული დარაჯობდა.

თავისთავად ეს მეწარმე არარაობა იყო იქაურ მემამულეებთან შედარე-

ბითაც კი. და როცა ამ კაცის ბრძანებით რობინმა იორკშირში ბაზრობაზე წა-

ასხა სამას სამოცდათოთხმეტი ცხვარი, მთელ ამ სამას სამოცდათხუთმეტ

ცოცხალ არსებაში ყველაზე საინტერესო და გონიერი ვული იყო.

ნორთუმბერლანდში მოგზაურობამ მშვიდობიანად ჩაიარა. მდინარე ტა-

ინზე ცხვარი ბორანით გადაიყვანეს და მშვიდობიანად გადასხეს ახრჩოლე-

ბულ ქალაქ საუთ-შილდზში. ის-ის იყო ქალაქში შევიდნენ, რომ ვეებერთე-

ლა ფაბრიკის მილებმა შავი ბოლის ბოლქვები ამოანთხიეს. ჩამობნელდა.

ბოლი საავდრო ღრუბელივით დაეკიდა ქუჩების თავზე. ცხვრებმა იფიქრეს,

ქარიშხალი მოახლოვდაო. შეეშინდათ, დაფრთხნენ და, მიუხედავად დარა-

ჯების ყოველგვარი ცდისა. სამას სამოცდათოთხმეტი მიმართულებით გაი-

ფანტნენ ქალაქში.

რობინი აღშფოთდა. რასაკვირველია, იმ ზომამდე, რა ზომამდეც შეეძ-

ლო აღშფოთება მის პატარა სულს. გამოყეყეჩებული მისჩერებოდა გაქცეულ

ცხვრებს. მერე კი უბრძანა:

_ ვული, ერთი თავი მოუყარე მაგათ!

ამ გონებრივი გარჯის შემდეგ რობინს აღარაფერზე შეუწუხებია თავი.

ჩიბუხი გააბოლა, ჩამოჯდა და დაწყებული წინდის ქსოვა გააგრძელა.

ვული ისე ეთაყვანებოდა რობინს, როგორც ღმერთს. მაშინვე გავარდა

სამას სამოცდათოთხმეტი მიმართულებით და რობინს თავისი წინდა ჯერ

კიდევ არ დაემთავრებინა, რომ დაეწია და ბორანთან წამოსკუპულ ჯიხურ-

თან მოუყარა თავი სამას სამოცდათოთხმეტ ლტოლვილს. ბოლოს და ბო-

ლოს ისევ ვულიმ მისცა ნიშანი, რომ ყველა ადგილზე იყო. მოხუცმა მწყემ-

სმა დაიწყო თვლა: 370, 371, 372, 373...

_ ვული, _ საყვედურით მიუბრუნდა ის ძაღლს, _ აქ ყველა არ არის! ერ-

თი აკლია. კიდევ მოძებნე!

ვული სირცხვილისაგან კინაღამ დაიწვა და გაიქცა ქალაქში დაკარგული

ცხვრის საძებნელად.

მალე ვიღაც პატარა ბიჭმა მიუთითა რობინს თავის შეცდომაზე: სამას

სამოცდათოთხმეტივე ცხვარი ადგილზე იყო. მოხუცი სახტად დარჩა. რო-

გორ მოქცეულიყო? ნაბრძანები ჰქონდა, დროით ჩასულიყო იორკშირში, მე-

ორე მხრივ, იცოდა, რომ სიამაყე ნებას არ მისცემდა ვულის უცხვროდ დაბ-

რუნებულიყო. უმალ სხვის ცხვარს მოიპარავდა, ვიდრე ხელცარიელი მოვი-

189ამდაგვარი ამბავი ადრეც მოხდა რამდენჯერმე და უსიამოვნებას ვერ ას-

რობინი ძალიან შეფიქრიანდა. რა ექნა? შეეშინდა, ღმერთი არ გამიწყრეს

და კვირაში ხუთი შილინგი არ დავკარგოო. მართალია, ვული შესანიშნავი

ძაღლი იყო და მისი დაკარგვა ძალიან ენანებოდა. მაგრამ პატრონის ბრძანე-

ბის შეუსრულებლობა არ იქნებოდა. გარდა ამისა, ვულის რომ სხვისი ცხვა-

რი მოეპარაფარის შესავსებად, რა უნდა ექნარობინს აქ, უცხო მხარეში?

ამისთანა ფიქრებმა რობინი იმ აზრამდე მიიყვანა, რომ გადაწყვიტა ვუ-

ლის დატოვება და გზის გაგრძელება. მშვიდობიანად დაამთავრა თუ არა

მან ეს მოგზაურობა, არავინ იცის. კაცმა რომ თქვას, არც არავის აინტერე-

ამასობაში ვულიმ შემოირბინა მთელი ქუჩები. ამაოდ ეძებდა დაკარ-

გულ ცხვარს. მთელი დღე ძებნაში გაატარა, საღამოხანს კი მშიერი და დაღ-

ლილი დამნაშავესავით მიიძურწა ბორანთან და დაინახა, რომ არც პატრონი

და არც ცხვარი იქ აღარიყო.

ვული ისე შეწუხდა, შეგეცოდებოდათ. საწყალობელი წკმუტუნით დარ-

ბოდა წინ და უკან. მერე ბორნით მეორე ნაპირზე გადავიდა და ყველა კუნ-

ჭული შემოირბინა, რობინს ეძებდა. ვერსად რომ ვერ ნახა, ისევ საუთ-შილ-

დზში დაბრუნდა და ახლა იქ ეძება მთელი ღამე. მომდევნო დღეც რობინის

ძებნაში გაატარა და რამდენჯერმე გადავიდ-გადმოვიდა ბორნით გაღმა-გა-

მოღმა მხარეს. ათვალიერებდა და ყნოსავდა ყველას, ვინც კი ბორანთან მი-

ვიდოდა. ჩამოირბინა ახლომახლო დუქნები და ერთი თვალის გადავლე-

ბით ჩამოათვალიერა, ჩემი პატრონი სადმე აქ ხომ არ არისო. ასე მოიქცა შემ-

დეგ დღესაც. ყნოსავდა ყველას, ვინც კი ბორანთან მივიდოდა.

ბორანი დღეში ორმოცდაათ რეისს აკეთებდა და თითო გადაყვანაზე სა-

შუალოდ ასი კაცი გადაჰყავდა. მაგრამ ვული ყოველ მოსვლაზე ჩამოსას-

ვლელთან იდგა და მიწაზე გადმოდგმულ ყოველ წყვილ ფეხს ყნოსავდა. იმ

დღეს მან ხუთი ათასზე მეტი წყვილი ფეხი, ანუ ათი ათას ფეხზე მეტი გა-

მოიკვლია. ასე გაგრძელდა მეორე დღესაც, მესამე დღესაც და მთელ კვირას.

ძაღლი ერთი წუთითაც არ ტოვებდა თავის პოსტს. ჭამაც აღარ ახსოვდა.

მაგრამ შიმშილმა და დაღლილობამ თავისი ქნა, ძალიან გახდა და გაავდა.

ასე რომ, ოდნავი ცდაც კი _ ხელი შეეშალათ ყოველდღიურ საქმიანობაში _

ფეხების ყნოსვაში _ სიბრაზისაგან გონებას აკარგვინებდა.

დღე დღეს მისდევდა, კვირა კვრას. ვული კი უცდიდა თავის პატრონს.

თვალები გზისკენ აწყდებოდა. მაგრამ რობინი არა და არ ბრუნდებოდა. მე-

ბორნეები პატივისცემით გაიმსჭვალნენ მისი ერთგულებისადმი. თავდა-

პირველად ძაღლი ზიზღით უარყოფდა შეთავაზებულ საჭმელსა და თავშე-

საფარს. არავინ იცოდა, რით ირჩენდა თავს. მაგრამ, ბოლოს და ბოლოს, შიმ-

შილმა აიძულა, მიეღო მოწყალება. მთელ ქვეყანაზე გამძვინვარებული ვუ-

ლი ერთგული დარჩა თავისი პატრონისა.

ვული მე თოთხმეტი თვის შემდეგ გავიცანი. ისევ ერთგულად დარა-

ჯობდა ბორანთან, მაგრამ უკვე მოეხედა და მოსუქებულიყო. მისი ჭკვიანი

დრუნჩი, მოელვარე თვალები და წაწვეტებული ყურები ძალაუნებურად იქ-

ცევდნენ ყურადღებას. როგორც კი დარწმუნდა, რომ ჩემი ფეხები ის ფეხები

190არ იყო, რომელიც მას სჭირდებოდა, მაშინვე დაკარგა ჩემდამი ყოველგვარი

ინტერესი. რამდენს არ ვეცადე მომდევნო ცხრა თვის მანძილზე გამება მას-

თან მეგობრობა, არაფერი გამოვიდა. მისთვის მეც ისეთივე გამვლელი ვიყა-

ვი, როგორც სხვები, არც მეტი, არც ნაკლები. ასე გაატარა ამ ერთგულმა ძაღ-

ლმა ბორანთან მთელი ორი წელი. განა ვული იმიტომ არ ბრუნდებოდა

მშობლიურ მთებში, რომ დაკარგვისა ეშინოდა ანდა მანძილი ეშორებოდა. _

არა, ის იმიტომ არ შორდებოდა ბორანს, რომ დარწმუნებული იყო, მის პატ-

რონს, ღვთიურ რობინს, ასე სურდა. უნდოდა იქ დარჩენილიყო. ჰოდა, ისიც

მაგრამ ვული ყოველთვის გადადიოდა ბორნით მეორე ნაპირზე, როცა

ასეთირამ საქმისათვის საჭიროდ მიაჩნდა. ძაღლის გადაყვანა, ჩვეულებრივ,

ერთი პენი ღირდა. და, როცა ვულიმ ბოლოს და ბოლოს თავი მიანება გა-

დასვლა-გადმოსვლას, მებორნეებმა იანგარიშეს, რომ მას რამდენიმე ასეუ-

ლი გირვანქა ემართა კომპანიისა.

ვულის არ გაუშვია არც ერთი მგზავრი, რომ არ დაეყნოსა. მთლიანად

თუ ავიღებთ, ექვს მილიონამდეფეხი მაინც გამოიკვლია ამ საკვირველმა ექ-

სპერტმა. მაგრამ ყველაფერი ამაო იყო. ვული მაინც ერთგული დარჩა. თუმ-

ცა, ცხადია, ამდენმა მოლოდინმა ხასიათი გაუფუჭა.

რობინის ამბისა ვერაფერი გავიგეთ. მაგრამ ერთხელ ბორანთან ერთი

მეჯოგე ჩავიდა. ვული ჩვეულებისამებრ ყნოსავდა გამვლელებს და უეცრად

შეხტა, ბალანი ყალყზე დაუდგა და აცახცახდა. მერე ჩუმად დაიღრინა და

მეჯოგეს მიაჩერდა.

მებორნეები ვერმიხვდნენ, რა მოხდა. და ერთ-ერთმა მეჯოგეს დაუძახა:

_ შენ, ეი, ჩვენს ძაღლს არაფერი დაუშავო!

_ ვინრა უნდა დაუშავოს, სულელო. თვითონ არაფერი დამიშავოს!

შემდგომი ახსნა-განმარტება საჭირო აღარ გამხდარა, ყველაფერი მალე

გაირკვა. ვულის სრულიად შეეცვალა საქციელი, ფოლორცულად მიელაქუ-

ცა უცნობს და მოჰყვა კუდის ქიცინს, რაც ერთხელაც არ გაუკეთებია მთელი

ამ წლების მანძილზე.

თურმე მეჯოგე დორლი იცნობდა რობინს. მას მოხუცის მოქსოვილი და

ნახმარი შარფი და სამკლაურები ეკეთა. ვულიმ იცნო პატრონის სუნი და

რადგან იმედი გადაუწყდა, რომ როდისმე კიდევ ნახავდა მას, დატოვა თა-

ვისი ბოსელი და გადაწყვიტა სამკლაურების პატრონს გაჰყოლოდა.

დორლი ძალიან კმაყოფილი დარჩა და სიამოვნებით წაიყვანა ვული

დერბიშირის მთებში, სადაც ვული დაუბრუნდა თავის ადრინდელ მოვალე-

ობას _ ფარის დარაჯობას.

მონსალდელი დერბიშირის ერთი ყველაზე ცნობილი ვაკეა. ამ მხარის

ერთადერთ სამიკიტნოს «ღორი და სასტვენი» ერქვა. ხოლო მისი პატრონი

ჩასუქებული საზრიანი იორკშირელი ჯო გრეტორექსი იყო. ბუნებამ იგი

დაუსურლებელი მიწების პიონერად გააჩინა. ცხოვრებამ კი მიკიტნად აქ-

ცია, მაგრამ თანდაყოლილმა მისწრაფებამ აიძულა... თუმცა ამას არა აქვს

191დიდი მნიშვნელობა! საკმარისია ითქვას, რომ ამ მხარეში ხშირი იყო უკანო-

ნო ნადირობა.

ვაკის აღმოსავლეთ ფერდობზე, სწორედ ჯოს დუქნის თავზე ცხოვრობ-

და ახლა ვული. ამ გარემოებამაც ითამაშა თავისი როლი, როცა მონსალ-

დელში ჩასვლა გადაწყვიტე. დორლის, ვულის ახალ პატრონს, ვაკეზე პატა-

რა მიწა ჰქონდა, ცხვარი კი ბლომად ჰყავდა იალაღზე. ვული მათაც ისე

ფხიზლად დარაჯობდა, როგორც თავის ძველ ფარას. გარშემო უვლიდა,

თვალს არ აშორებდა, საღამოს კი ფარეხში ერეკებოდა. უკარება, პირქუში

ძაღლი იყო და წარამარა იღრინებოდა უცხოების დანახვაზე. მაგრამ ფარას

ისე ყურადღებით იცავდა, რომ დორლის მთელი წლის მანძილზე, ერთი

ბატკანი რა არის, ისიც არ დაუკარგავს. თუმცა მეზობელ ფერმერებს, ჩვეუ-

ლებისამებრ, ძლიერ დიდ ზარალს აყენებდნენ არწივები და მელიები.

ამ ადგილებში მეძებრებით მელიებზე ნადირობა ჭირდა. ფრიალო

კლდეები, ქვის მაღალი ხერგილები და უფსკრულები მონადირეებს ხელს

უშლიდნენ ცხენდაცხენ მიჰყოლოდნენ ძაღლების ხროვას. ხოლო კლდეებში

მელიებს იმდენი საიმედო სამალავი ჰქონდათ, რომ კაცი გაკვირდებოდა,

რატომ კიდევ უფრო არგამრავლდნენ ისინი მონსალდელში.

ეს კია, 1881 წლამდე მელიებზე არავის დაუჩივლია. მაგრამ ბოლო დროს